Wydawca treści Wydawca treści

Użytkowanie lasu

Użytkowanie lasu to korzystanie z jego zasobów – pozyskanie drewna, zbiór płodów runa leśnego, zbiór roślin lub ich części na potrzeby przemysłu farmaceutycznego, pozyskanie choinek, eksploatacja kopalin i wiele innych.

Leśnicy umożliwiają społeczeństwu korzystanie z darów lasu, ale w sposób zapewniający mu trwałość.


Rozmiar pozyskania drewna określony jest w planie urządzenia lasu, który sporządzany jest dla każdego nadleśnictwa na 10 lat. Zapewnia on pozyskiwanie drewna w granicach nie tylko  nieprzekraczających możliwości produkcyjnych lasu, lecz także systematycznie zwiększających zapas drewna pozostającego w lasach, tzw. zapas na pniu.

Krótko mówiąc, leśnicy prowadzą w lasach gospodarkę w sposób zapewniający ich trwałość i możliwość biologicznego odtwarzania.
O wielkości pozyskania drewna decyduje tzw. etat cięć określony w każdym planie urządzenia lasu. Jest to ilość drewna możliwa do wycięcia w określonych drzewostanach na określonej powierzchni  w okresie 10 lat, które obejmuje plan. Dzięki temu, że etat jest niższy niż przyrost drewna w tym samym okresie, następuje stały wzrost zapasu „drewna na pniu" (w Polsce pozyskuje się ok. 55 proc. przyrostu). Ocenia się, że zasobność polskich lasów wynosi obecnie ponad 2,049 mld m sześć. drewna.

Pniak po ściętym drzewie fot. L. Kopińska


Pozyskane drewno pochodzi z:

  • cięć rębnych – usuwania z lasu drzewostanów „dojrzałych"; ich podstawowym celem jest przebudowa i odtworzenie drzewostanów;
  • cięć pielęgnacyjnych (czyszczeń i trzebieży) – usuwania z lasu części drzew uznanych za niepożądane i szkodliwe dla pozostałych drzew i wartościowych elementów drzewostanu;cięć niezaplanowanych – są one konsekwencją wystąpienia klęsk żywiołowych w lasach.

Powierzchnia pozrębowa fot. L. Kopińska

Lasy Państwowe w coraz większym stopniu mechanizują prace leśne. W lesie pracuje coraz więcej maszyn, takich jak harwestery i forwardery. Podnoszą one ergonomię i wydajność prac pozyskaniowych. Maszyny te są własnością jednostek LP lub zakładów usług leśnych, wykonujących zadania na zlecenie LP.

Harwester przy pracy fot. M. Matłoka

Użytkowanie lasu to nie tylko pozyskanie drewna. Z darów lasu chętnie korzysta każdy.Darami lasu są także bardzo chętnie zbierane przez nas grzyby, których w polskich lasach rośnie ponad 1000 jadalnych gatunków.
W  lasach zbieramy również owoce borówki czernicy (zwanej czarną jagodą), borówki brusznicy,  jeżyny, maliny, róży, głogów, jarzębu pospolitego (popularnej jarzębiny czerwonej), żurawiny, bzu czarnego, orzechów laskowych i wiele innych, których nie sposób tutaj wymienić.

Warto pamiętać, że te wszystkie płody leśne każdy może swobodnie zbierać na własne potrzeby, oczywiście w sposób nie powodujący niszczenia grzybni, roślin i innych elementów środowiska przyrodniczego, w którym one występują.

Las wielu z nas kojarzy się z drzewkami bożonarodzeniowymi. Co roku do polskich domów na święta trafia ponad 200 tys. choinek z Lasów Państwowych. Pochodzą one ze specjalnie prowadzonych plantacji choinkowych lub z cieć pielęgnacyjnych wykonywanych w drzewostanach świerkowych. Obok świerka coraz większym zainteresowaniem cieszą się sosny, które pozyskiwane są przy okazji wykonywania cięć pielęgnacyjnych w uprawach i młodnikach.

 


 


Polecane artykuły Polecane artykuły

Powrót

Hodowla lasu

Hodowla lasu

Podstawowym zadaniem hodowli lasu jest zachowanie i wzbogacanie lasów istniejących (odnawianie) oraz tworzenie nowych (zalesianie), z respektowaniem warunków przyrodniczych i procesów naturalnych.

Hodowla lasu obejmuje:

  • zbiór i przechowywanie nasion drzew
  • produkcję sadzonek na szkółkach
  • zakładanie oraz pielęgnację i ochronę upraw leśnych oraz drzewostanów.

W pracach hodowlanych leśnicy dążą do dostosowania składu gatunkowego lasu do siedliska. Dzięki temu las jest bardziej odporny na zagrożenia.Hodowla lasu korzysta z dorobku nauk przyrodniczych, m.in. klimatologii, gleboznawstwa, botaniki czy fizjologii roślin.

Las, jeśli nie powstał w sposób naturalny, jest sadzony przez leśników. Sadzonki hoduje się w szkółkach. Sadzonki ze szkółek są przewożone na powierzchnie, gdzie zostaną posadzone.

Szkółka w Zbiersku fot. L. Kopińska

 Zalesione lub odnowione powierzchnie nazywane są uprawą. Uprawy są poddawane zabiegom pielęgnacyjnym
i ochronnym. 

"Zabiegi pielęgnacyjne mają stworzyć optymalne warunki wzrostu dla drzew najbardziej pożądanych w składzie gatunkowym rosnącego drzewostanu".

 

Uprawa fot L. Kopińska

Ostatnim elementem hodowli jest wycinka drzew dojrzałych, tak aby możliwe było odnowienie lasu, w sposób optymalny dla wymagań rosnących gatunków drzew.Odnawianie lasu polega na stosowaniu różnych rodzajów rębni.

Na terenie nadleśnictwa mają zastosowanie: rębnia I zupełna, rębnia II częściowa oraz rębnia III gniazdowa.
Rębnia I polega na odnowieniu powierzchni po jednorazowym usunięciu całego drzewostanu z powierzchni do 4 ha z pozostawieniem biogrup drzewostanu rębnego oraz nasienników w celu uzyskania odnowienia naturalnego gatunków lekkonasiennych.

Rębnia II polega na stopniowym, na ogół, równomiernym przerzedzeniu drzewostanu na całej powierzchni lub pasach i naturalnym jego odnawianiu przy wykorzystaniu roku nasiennego oraz uzupełnieniu sztucznym

Rębnia III polega na prowadzeniu prac odnowieniowych w danym drzewostanie w okresie 10-30 lat. Odnawiane są gniazda o wielkości od 5 do 50arów w kolejnych latach życia drzewostanu.


Harwester przy pracy fot. Lidia Kopińska

Pielęgnowanie lasu polega na harmonijnym godzeniu procesów naturalnych z potrzebami wielofunkcyjnej gospodarki leśnej. Obejmuje całość czynności gospodarczych związanych z pielęgnowaniem drzewostanu i siedliska, dla utrzymania lub poprawy stabilności mechanicznej drzewostanu i sprawności siedliska, uzyskania wysokiej produkcji surowca drzewnego możliwie najlepszej jakości – przy zachowaniu naturalnej różnorodności biologicznej lasu i jego pozaprodukcyjnych funkcji.


Młodnik fot. L. Kopińska
W zależności od okresu życia drzewostanu, rozróżniamy następujące rodzaje prac pielęgnacyjnych:
W okresie uprawy (7-10 lat)
- pielęgnowanie gleby
- czyszczenia wczesne

 W okresie młodnika (20-25 lat)
- czyszczenia późne

W okresie dojrzewania drzewostanu
 - trzebieże wczesne
- wprowadzanie dolnego piętra drzewostanu lub podszytu

W okresie dojrzałości drzewostanu
 - trzebieże późne.

Na siedliskach żyznych, zalesionych przed laty głównie sosną, wprowadzamy obecnie pod osłoną istniejącego drzewostanu dąb i buk.

Podstawą prowadzenia prac w zakresie hodowli lasu są „Zasady Hodowli Lasu" wprowadzone w życie zarządzeniem Nr 53 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 21 listopada 2011 roku.
Zadania z zakresu hodowli lasu  są realizowane zgodnie z obowiązującym planem urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Grodziec na okres 1.01.2018 - 31.12.2027 roku.

Średnioroczne zadania dla nadleśnictwa przedstawiają się następująco:

Rodzaj prac Średnioroczne zadania rzeczowe

Odnowienia i zalesienia ogółem

w tym:
238.03 ha

zręby, halizny i płazowiny

grunty nieleśne

rębnie częściowe i złożone

podsadzenia produkcyjne

dolesienia luk i przerzedzeń

205,31 ha

0,61 ha

28,25 ha

2,83 ha

1.03 ha

Wprowadzanie podszytów 2,43 ha
Pielęgnowanie gleby 126,68 ha
Pielęgnowanie upraw – CW 222,89 ha
Pielęgnowanie młodników – CP 221,70 ha
Melioracje agrotechniczne 220,18 ha

Przyjęte przeciętne wieki rębności dla poszczególnych gatunków drzew: 

Db, Js 140 lat
So, Md,Bk 100 lat
Św, Kl, Brz, Ol 80 lat
Ol odr. 60 lat
Tp, Os 50 lat
Olsz, Sob 40 lat