Wydawca treści Wydawca treści

Ochrona lasu

28.02.2014 | Lidia Kopińska Mikołajczyk

Wiedza o procesach zachodzących w przyrodzie i kontrola stanu środowiska leśnego pozwalają leśnikom na wczesną diagnozę zagrożeń, mogących wpłynąć negatywnie na stan lasu. Każdego roku podejmują oni działania mające na celu zachowanie trwałości lasu i zwiększenie jego naturalnej odporności na czynniki szkodotwórcze.

Podstawą działania w ochronie lasu jest Instrukcja Ochrony Lasu wprowadzona Zarządzeniem
nr 57 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 22 listopada 2011 roku.

Lasy są narażone na szkodliwe działanie wielu czynników abiotycznych i biotycznych. W związku z tym konieczne jest ciągłe śledzenie ich zdrowotności oraz występujących zagrożeń i podejmowanie w razie potrzeby właściwego działania ochronnego.

Do czynników abiotycznych zaliczamy : szkody od wiatru, śniegu i mrozu, susze, podtopienia na skutek nadmiernych opadów, niedobór składników pokarmowych w glebie.

Do czynników biotycznych zaliczamy szkodniki owadzie, choroby grzybowe, szkody wyrządzone przez kręgowce.

Czynniki antropogeniczne – wywołane przez człowieka (np. pożary, zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie lasu).

Ochrona lasu przed zwierzyną.

Szkody w uprawach i młodnikach powodowane są głównie przez jelenia i sarnę. W celu ograniczania szkód nadleśnictwo podejmuje skuteczne działania polegające na: grodzeniu domieszek liściastych oraz modrzewia na uprawach a w rębniach złożonych grodzenie gniazd, wykładaniu drzew zgryzowych, zabezpieczaniu indywidualnym sadzonek, stosowaniu odpowiednich technik przy wykonywaniu zabiegów pielęgnacyjnych ( nie redukcja, a ogławianie zbędnych egzemplarzy), wykorzystywanie wszelkich gatunków krzaczasto – drzewiastych oraz przedplonowych jako formy pielęgnacyjno – ochronnej dla hodowanych gatunków . Nie stosuje się ogrodzeń wielkopowierzchniowych oraz chemicznego zabezpieczenia upraw przed zgryzaniem, jak i młodników przed spałowaniem.

Ważnym elementem ochrony upraw i młodników przed szkodami ze strony zwierzyny jest ochrona i zachowanie śródleśnych łąk i polan.

Uprawa uszkodzona przez jelenie fot. M. Mikołajczyk

Uprawa zabezpieczona przed szkodami ze strony zwierzyny fot. M. Mikołajczyk

Ochrona lasu przed owadami. Najpoważniejsze zagrożenia pojawiają się w lasach nadleśnictwa od szkodników pierwotnych, a spośród nich od brudnicy mniszki, barczatki sosnówki i boreczników.

Borecznik na pniu sosny w czasie gradacji fot. M. Grzybowska

Prognozowanie występowania szkodników pierwotnych prowadzi się poprzez wykładanie pułapek z feromonem Lymodor na brudnicę mniszkę na stałych powierzchniach kontrolnych,liczenie motyli brudnicy mniszki i barczatki sosnówki metodą „transektu", jesienne poszukiwania szkodników sosny wykonywane na 10 półmetrowych schematycznie rozmieszczonych powierzchniach na każdej partii kontrolnej, drzewa kontrolne z opaskami lepowymi do obserwacji barczatki sosnówki i brudnicy mniszki, okresowe ścinki drzew na płachty.

Drzewa uszkodzone przez żery owadów fot. M. Grzybowska

Szkody powodowane przez czynniki abiotyczne. Znaczenia gospodarczego nabierają szczególnie: Szkody od wiatrów. Susze. Późne przymrozki. Szczególnie dotkliwe są susze wczesnowiosenne i niewłaściwy rozkład opadów dla wegetacji roślin, mające poważny wpływ na stan upraw, szczególnie nowo zakładanych.

Brak opadów w odpowiednim okresie wegetacji utrudnia uzyskanie odnowień naturalnych. Późne przymrozki uciążliwe stają się szczególnie dla hodowli dębów i buków.

Szkody od wiatru fot.L. Błażejewski

Dąb uszkodzony przez przymrozki fot. M. Mikołajczyk

Ochrona różnorodności biologicznej.

Podstawą ochrony lasu powinna być profilaktyka, czyli kształtowanie kondycji zdrowotnej lasu zapobiegającej powstawaniu gradacji owadzich i innych chorób, kształtowanie odporności drzewostanów na czynniki abiotyczne oraz utrzymanie właściwej higieny lasu.
Przykładem zasad profilaktyki (między innymi) jest stosowana od około 40 lat kompleksowa metoda biologicznej ochrony lasu. Podstawowy zespół elementów stosowanych w ramach ogniskowo-kompleksowej metody stanowią działania poprawiające warunki egzystencji w środowisku leśnym ptaków i nietoperzy takie, jak:

wywieszanie skrzynek lęgowych dla ptaków
wywieszanie schronów dla nietoperzy
dokarmianie ptaków, ochrona mrowisk
utrzymanie remiz śródleśnych obsadzanych głównie gatunkami krzewiastymi pozostawianie w drzewostanach wybranych drzew,głównie dziuplastych,do ich biologicznej śmierci i naturalnego rozkładu,
pozostawianie kęp starodrzewi na zrębach,
zachowanie cennych elementów środowiska przyrodniczego jak: torfowiska, bagna, śródleśne łąki poprzez nadanie im statusu użytku ekologicznego,
odtwarzanie śródleśnych bagien i oczek wodnych,
wyznaczenie powierzchni do ochrony ksylobiontów,
wprowadzanie ognisk biocenotycznych na uprawy.

Budka lęgowa dla ptaków fot.L. Kopińska

Śródleśne oczko wodne fot. Lidia Kopińska

Najnowsze aktualności Najnowsze aktualności

Powrót

Społeczna odpowiedzialność Lasów Państwowych

22.11.2021 | Józef Kubica p.o. Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych

To, co czynimy dla lasu, czynimy także dla ludzi.

Oddajemy w Państwa ręce publikację, która pozwala spojrzeć na Lasy Państwowe z nieco innej perspektywy. Jest to perspektywa odpowiedzialności społecznej. Krajowe przepisy najogólniej definiują rolę naszej organizacji jako powołanej do prowadzenia gospodarki leśnej oraz gospodarki związanymi z nią nieruchomościami i ruchomościami. Te bardzo ogólne stwierdzenia odnoszą się w istocie do ¼ powierzchni kraju, która stanowi najcenniejszy depozyt polskiej przyrody. Lasy Państwowe zostały powołane niemal sto lat temu. Swój wkład w ich obecny kształt wniosło kilka pokoleń profesjonalistów. Tak jak zmieniały się w tym czasie oczekiwania społeczne, tak też ewoluowały Lasy Państwowe. Dziś, w Polsce XXI wieku, Lasy Państwowe prowadzą niezwykle szeroki zakres działań będący odzwierciedleniem współczesnych potrzeb i oczekiwań. Wyrazem odpowiedzialności społecznej jest wielofunkcyjny charakter gospodarki. Leśnik równoważy przyrodniczą, społeczną i gospodarczą funkcję lasów. To niełatwe i odpowiedzialne wyzwanie, któremu Lasy Państwowe potrafią skutecznie sprostać. Jesteśmy świadomi, jak ważna jest możliwość korzystania z lasów, toteż udostępniamy je, ale też nie zapominamy, że lasy są kluczową dla kraju ostoją różnorodności biologicznej. Każda z tych funkcji jest pochodną innych, każda
determinuje i wspiera następne. Ich rozdział byłby de facto osłabieniem każdej z nich. Gospodarka leśna realizowana przez Lasy Państwowe jest prospołeczna. Taki charakter ma planowanie, któremu towarzyszą konsultacje społeczne, a całość dokumentacji będącej podstawą działalności nadleśnictw jest udostępniana publicznie. Sama działalność nadleśnictw, charakter i skala zabiegów gospodarczych, dalekie od komercji, stawiają na pierwszym planie potrzeby lasu i ludzi. Prospołeczny wymiar ma system sprzedaży drewna, który jest gwarantem stabilności dla liczącego się na świecie sektora drzewnego. Działaniem na rzecz wszystkich Polaków jest edukacja i najnowsze narzędzia służące do informowania o lasach. Zdrowe lasy to zdrowy człowiek.To, co czynimy dla lasu, czynimy także dla ludzi. Dziś, kiedy mamy do czynienia z postępującymi zmianami klimatu, utrzymanie trwałości lasów i powiększanie ich obszaru jest jedną z najskuteczniejszych, najbardziej efektywnych odpowiedzi na klimatyczne
aberracje. A to przecież nasze zasadnicze działanie. O tym i innych zadaniach, które realizują Lasy Państwowe, dowiedzą się Państwo z raportu.