W Ośrodku Edukacji Leśnej w Nadleśnictwie Grodziec 16 i 17 lipca 2021 r. spotkaliśmy się, by podglądać niezwykłe owady – ćmy. Noc CIEMna zorganizowana została przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Poznaniu i Nadleśnictwo Grodziec. Wydarzenie odbyło się dzięki wsparciu finansowemu Centrum Informacyjnego Lasów Państwowych.

W programie wydarzenia była pasjonująca prelekcja leśnika i entomologa – Mirosława Maciąga. Nie zabrakło również warsztatów plastycznych podczas których można było odzwierciedlić postacie motyli metodą nakrapiania. Największą jednak atrakcją była możliwość obserwacji ciem przy specjalistycznym ekranie entomologicznym. W wydarzeniu uczestniczyło blisko 100 osób.

W Polsce występuje sporo ponad 3000 gatunków motyli z czego zaledwie 163 gatunki to tz. motyle dzienne. Reszta zaliczana jest do ciem. Podział na motyle dzienne i nocne jest dość symboliczny. Część gatunków ciem lata również w ciągu dnia – mówi Mirosław Maciąg.

Niesamowite okazy

Ćmy zwabiane były za pomocą różnych lamp oraz urządzenia LepiLed do białego ekranu, gdzie można było je swobodnie oglądać. Choć raczej nie kojarzą się nam z całą paletą barw, w trakcie obserwacji można było się przekonać, że ćmy są zaskakująco różnorodne. Mają różne kształty, rozmiary i magiczne kolory. Duże wrażenie zrobiły obserwacje Zawisaka borowca (Sphinx pinastri), ale również innych, wyjątkowych motyli.

Cykl rozwojowy motyla - fascynująca przemiana

To spotkanie było świetną okazją do tego, by przypomnieć sobie jak skomplikowany cykl rozwojowy przechodzą motyle. – Po wykluciu się z jaja larwa motyla, czyli gąsienica zostaje maszyną do jedzenia. Właściwie nic innego nie robi tylko je. Pożywieniem gąsienic są głównie miękkie części roślin – liście. Gąsienice szybko rosną i kilka razy linieją, czyli zrzucają zewnętrzną warstwę ciała – oskórek. Najbardziej fascynujący proces rozpoczyna się w trakcie stadium poczwarki. Wtedy owad nie rusza się i nie pobiera pokarmu, a ciało larwy ulega całkowitej przebudowie, niemal „rozpuszcza się” i właściwe na nowo tworzą się narządy i skrzydła motyla – tłumaczy Mirosław Maciąg.

Choć motyle kojarzą się nam głównie z zapylaniem kwiatów, to jednak najważniejszą rolę w przyrodzie pełnią gąsienice. Z jednej strony stanowią one potężną bazę pokarmową np. dla ptaków, a z drugiej strony wydalane ekskrementy przyczyniają się do lepszego obiegu materii w przyrodzie.

Tekst: Aleksandra Osińska (Nadleśnictwo Czerniejewo).