Zięba (Fringilla coelebs) to jeden z najczęściej spotykanych ptaków w Polsce i całej Europie. Choć niewielka, przyciąga uwagę pięknym, barwnym upierzeniem i donośnym śpiewem, który rozbrzmiewa w lasach, parkach i ogrodach od wczesnej wiosny aż do późnego lata. To ptak, którego nie sposób nie usłyszeć – a warto również go zobaczyć.

Ten średniej wielkości łuszczak osiąga długość ciała około 14–16 cm i waży około 20–25 gramów. Samiec w szacie godowej prezentuje się szczególnie okazale – ma ceglastoczerwony spód ciała, niebieskoszarą głowę i kark, zielony kuper oraz czarno-białe skrzydła z wyraźnymi pręgami. Samica jest mniej kolorowa – szaro-brązowa, bardziej stonowana, co ułatwia jej ukrycie podczas wysiadywania jaj i opieki nad młodymi.

Zięba jest ptakiem bardzo rozpowszechnionym – można ją spotkać w niemal każdym środowisku: w lasach liściastych i iglastych, na obrzeżach pól, w parkach i w miastach. W Polsce występuje licznie i jest gatunkiem osiadłym, choć część osobników – zwłaszcza samice – odlatuje na zimę do cieplejszych rejonów południowej i zachodniej Europy.

Zięby są wszystkożerne, ale ich dieta zmienia się w zależności od pory roku. Wiosną i latem dominują owady – zwłaszcza gąsienice i larwy – które stanowią ważne źródło białka w okresie lęgowym. Jesienią i zimą przeważają nasiona, owoce i resztki roślinne. W chłodniejszych miesiącach ptaki te chętnie korzystają z karmników, zwłaszcza jeśli znajdą w nich słonecznik lub drobne ziarna zbóż.

Gniazdo zięby to niezwykła konstrukcja – misternie utkana z trawy, mchu, porostów i pajęczyn, perfekcyjnie wkomponowana w otoczenie, zazwyczaj w rozwidleniu gałęzi. Wnętrze wyściełane jest piórami i sierścią, co zapewnia ciepło i bezpieczeństwo pisklętom. Samica składa zwykle od 4 do 5 jaj, które wysiaduje przez około dwa tygodnie. Pisklęta opuszczają gniazdo po kolejnych dwóch tygodniach, ale jeszcze przez pewien czas są dokarmiane przez rodziców.

Choć zięba wydaje się pospolita, to jej obecność ma ogromne znaczenie ekologiczne. Reguluje liczebność owadów, roznosi nasiona i sama stanowi ważne ogniwo w łańcuchu pokarmowym. Jest również dobrym wskaźnikiem stanu środowiska – najlepiej czuje się tam, gdzie zachowane są naturalne siedliska i bioróżnorodność.

Zięba, choć niepozorna, to prawdziwy skarb naszych lasów i ogrodów. Jej obecność i śpiew przypominają o pięknie codziennej przyrody, które często mamy tuż obok – wystarczy tylko przystanąć i posłuchać.