Liście jesionu wyniosłego są nieparzystopierzaste, składają się z 9–15 lancetowatych listków o długości 3–12 cm. Mają one jasnozielony kolor, a na jesieni przybierają żółte barwy, zanim opadną. Jesion wypuszcza liście stosunkowo późno wiosną, co daje innym roślinom czas na rozwój pod jego koroną.

Kwitnie w kwietniu i maju, zanim pojawią się liście. Kwiaty są drobne, purpurowe, pozbawione płatków i zebrane w wiechy. Owocem jesionu wyniosłego jest oskrzydlona orzeszkowata niełupka, zwana skrzydlakiem, o długości 2–5 cm, która dojrzewa jesienią i jest rozsiewana przez wiatr.

Drewno jesionu jest cenione ze względu na swoją twardość, elastyczność i wytrzymałość. Ma jasnożółtą barwę i znajduje szerokie zastosowanie w stolarstwie, meblarstwie, a także przy produkcji narzędzi, sprzętu sportowego (np. kijów do baseballa) oraz elementów konstrukcyjnych wymagających dużej odporności na zginanie. Jesion był również dawniej używany do wyrobu wozów i łodzi.

Jesion wyniosły preferuje gleby żyzne i wilgotne, często rośnie w dolinach rzek, wilgotnych lasach liściastych oraz na terenach podmokłych. Jest gatunkiem szybkorosnącym, odpornym na różnorodne warunki glebowe, jednak w ostatnich latach wiele populacji jesionu wyniosłego w Europie dotknęła tzw. „choroba jesionowa” (Chalara fraxinea),  która znacznie zredukowała liczebność tego drzewa.

Jesion wyniosły pełni istotną rolę ekologiczną, zapewniając siedlisko dla wielu gatunków ptaków, owadów oraz ssaków. Jego owoce stanowią pożywienie dla zwierząt, a w lasach mieszanych jesion tworzy zróżnicowane siedliska dzięki swojemu szybkiemu wzrostowi i rozłożystej koronie.